Η εξόρυξη κοιτασμάτων παγκοσμίως γίνεται με υπόγειες ή υπαίθριες εκμεταλλεύσεις. Η υπόγεια εκμετάλλευση γίνεται με στοές οι οποίες ακολουθούν τη φλέβα ενώ η υπαίθρια ή επιφανειακή εκμετάλλευση γίνεται σκάβοντας από την επιφάνεια της γης και προσχωρώντας σε βάθος, μέχρι κάποιο βάθος, πέραν του οποίου αλλάζει σε υπόγεια. Το βάθος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως είναι η περιεκτικότητα, το είδος η αξία του εξορυσσόμενου κοιτάσματος, η ποσότητα των στείρων υλικών κ.τ.λ. αλλά ο σημαντικότερος παράγοντας είναι ο οικονομικός.
Στο κείμενο αυτό θα επικεντρωθώ μόνο στην εξόρυξη χρυσού που έρχεται στην περιοχή μας πολύ σύντομα μιας και ήδη εκδηλώθηκε ενδιαφέρον για έρευνες σε περιοχές των Δήμων Σιντικής και Νιγρίτας.
Μη γνωρίζοντας αποτελέσματα ερευνητικών μελετών τις οποίες το ΙΓΜΕ έκανε και είναι βέβαιο ότι υπάρχουν στα χέρια αυτών που ζήτησαν τις περιοχές, δεν μπορούμε να πούμε τον τρόπο εξόρυξης. Όμως δύο περιπτώσεις υπάρχουν:
– Όταν υπάρχει φλέβα χρυσού, ακολουθείται υπόγεια εκμετάλλευση
– Όταν υπάρχουν ψήγματα χρυσού, ακολουθείται υπαίθρια εκμετάλλευση.
Άποψή μου είναι ότι δεν υπάρχει φλέβα χρυσού γιατί απλούστατα δεν θα την άφηναν ανεκμετάλλευτη μέχρι τώρα. Άρα θα υπάρξει υπαίθρια εκμετάλλευση όπως ήδη άρχισε στις Σκουριές Χαλκιδικής.
Εδώ, συνοπτικά, θα παρουσιαστεί η διαδικασία εξόρυξης:
Η διαδικασία αρχίζει λοιπόν με την αποξήλωση όλων των φυτικών ειδών στο έδαφος. Εάν υπάρχουν σκληροί σχηματισμοί, που στην πλειοψηφία των περιπτώσεων υπάρχουν, ανατινάζονται με δυναμίτιδα. Ακολουθεί η εκσκαφή ενός κρατήρα στην επιφάνεια της γης του οποίου οι πλευρές πρέπει να έχουν κάποια κλήση για την αποφυγή κατολισθήσεων. Αυτό σημαίνει ότι όσο μεγαλώνει το βάθος πρέπει να μεγαλώνει και η διάμετρος του, στην επιφάνεια της γης. Οι κλήσεις των τελικών πρανών εξαρτώνται από τη φύση των στείρων υλικών. Το βάθος του κρατήρα θα φτάσει μέχρι εκεί που υπάρχουν ψήγματα, και θα ακολουθήσει υπόγεια εκμετάλλευση αν κριθή οικονομικά ασύμφορη, η επιφανειακή. Εκσκάπτονται εκατομμύρια κυβικά μέτρα χώματος, προωθούνται στους σπαστήρες και στους μύλους και τρίβονται ώστε να γίνουν σκόνη όλα μαζί, στείρα και κοίτασμα. Από εδώ και πέρα αρχίζει η χημική επεξεργασία. Σε μεγάλους λάκκους καλυμμένους με ειδικές μεμβράνες, ώστε να μη διαφεύγουν νερά και κυανίδια (ενώσεις του κυανίου), ρίχνεται η παραπάνω σκόνη. Η χρυσόσκονη σε ένωση με το κυάνιο επιπλέει και μαζεύεται από την επιφάνεια του ύδατος. Το φαινόμενο αυτό λέγεται επίπλευση. Τα υπόλοιπα στείρα υλικά εμποτισμένα με κυανιούχους ενώσεις απορρίπτονται στις αποθέσεις. Εξυπακούεται ότι αν υπάρχουν και άλλα μεταλλεύματα, όπως π.χ. στις Σκουριές όπου υπάρχουν μικτά θειούχα, δεν πάνε στις αποθέσεις πριν ληφθούν και αυτά.
Συνέπειες από την εξόρυξη – χημική επεξεργασία:
- Μείωση του οξυγόνου λόγω αποξήλωσης όλων των φυτών.
- Εξάπλωση τεραστίων ποσοτήτων σκόνης σε μεγάλες αποστάσεις από το σημείο εξόρυξης.
- Ηχορύπανση από τις συνεχείς εκρήξεις
- Πτώση του υδροφόρου ορίζοντα λόγω υδρομάστευσης γύρω από το ορυχείο
- Μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα από κυάνιο
- Μόλυνση του Στρυμόνα, της λίμνης Κερκίνης και του Στρυμονικού Κόλπου– μιας και είναι η μόνο διέξοδος για τα λήμματα
- Καταστροφή του περιβάλλοντος, που θα επανέλθει στην προηγούμενη κατάσταση μετά από 1200 χρόνια. ( η φύση από μόνη της δημιουργεί φυτική γη 1cm κάθε 20 χρόνια).
Έχοντας υπόψιν όλα αυτά και γνωρίζοντας τι κάνουν όλες αυτές οι εταιρείες παγκοσμίως αλλά και τις ελλείψεις στους ελέγχους από πλευράς της επίσημης πολιτείας, θα πρέπει να είμαστε κάθετα ενάντιοι στην εξόρυξη στη Φαιά Πέτρα του Δήμου Σιντικής και στη Νιγρίτα.
Ο μόνος τρόπος να γίνει αποδεκτή αυτή η εξόρυξη, κατά την προσωπική μου άποψη είναι με την αλλαγή των όρων εκμετάλλευσης, δηλαδή:
– Η εξόρυξη να γίνεται με την κλασσική μέθοδο ( όπως την εποχή του Μ. Αλέξανδρου και τον Καουμπόης στο Τέξας)
– Τα έσοδα να είναι ΟΛΑ υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου
– Οι εταιρείες που θα εκμεταλλευτούν το χρυσό να είναι δημοτικές επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι, πλην ορισμένων εξειδικευμένων, να είναι δημότες του αντίστοιχου δήμου ή της γύρω περιοχής.
– Μεγάλο μέρος των κερδών να επενδύονται για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος και για έργα υποδομών για τη μετά το πέρας των εργασιών εποχή.
Σαν επίλογος, πρέπει να τονιστεί ότι οποιαδήποτε παρεμβολή στη φύση, όπως η εξόρυξη, καταστρέφει. Όμως επισημαίνω πως δεν είναι μονό μια εξόρυξη, αλλά πρόκειται για χημική επέμβαση τεράστιων διαστάσεων και οι επιπτώσεις είναι μη αναστρέψιμες. Οι εταιρείες ισχυρίζονται ότι δε θα χρησιμοποιήσουν κυάνιο όμως με καμία άλλη μέθοδο δεν μπορούν να πάρουν και τα ελάχιστα αποθέματα χρυσού. Επίσης, τη ζωή μας τη θεωρούν παράπλευρη απώλεια. Όλοι γνωρίζουμε τι είναι υδροκυάνιο και πόσο θανατηφόρο είναι. Επειδή λοιπόν, θεωρούμε τη ζωή μας και τη ζωή των παιδιών μας, το πολυτιμότερο αγαθό και όχι ένα στοιχειό που μπορεί να εξαργυρωθεί ή να εξαλειφθεί με «παράπλευρες απώλειες», θα πρέπει να εναντιωθούμε στην απερίσκεπτη εκμετάλλευση της φύσης από ασυνείδητους ανθρώπους και να πούμε ΟΧΙ στα θανατηφόρα σχέδιά τους.
Λιάβας Αθανάσιος
Μηχανικός Μεταλλείων
aliavas56@gmail.com
Πρωτοβουλια Εναντια στο χρυσο Αγκιστρου και Νιγριτας 
όπως πάντα ο συνάδελφος Θανάσης είναι λιτός και εξαιρετικος Εύγε